Budowanie zrównoważonego łańcucha dostaw jest procesem kompleksowym, który wymaga zaangażowania wszystkich interesariuszy budujących łańcuch dostaw. Jednym z najważniejszych narzędzi ułatwiających to zadanie jest raportowanie zgodnie ze standardami raportowania zrównoważonego rozwoju ESRS (ang. European Sustainability Reporting Standards). Łańcuch dostaw stanowi wyższy szczebel łańcucha wartości i jedno z głównych wyzwań raportowania informacji na temat zrównoważonego rozwoju, tuż obok analizy podwójnej istotności.
ŁAŃCUCH DOSTAW A TEMATY ŚRODOWISKOWE
Zgodnie z wytycznymi standardów jednostki raportujące zobowiązane są do ujawniania informacji na temat całego łańcucha wartości, z podkreśleniem opisu głównych podmiotów biznesowych – w tym kluczowych dostawców. Oprócz charakterystyki kluczowych dostawców, polityk czy opisania stosunków z nimi, organizacja jest zobowiązana również do opisu procesów identyfikacji i oceny ryzyka łańcuchów dostaw (ESRS 2 IRO-1). Proces ten pozwala przygotować organizację na reagowanie na znaczące zmiany w łańcuchu dostaw, jak np. wzrost cen dostaw czy przerwy w dostawach spowodowane wystąpieniem ekstremalnych zjawisk pogodowych.
Należy również pamiętać, że w kontekście opisywania polityk związanych z łagodzeniem zmian klimatu standardy ESRS sugerują odniesienie się do polityk pośrednich, w tym polityki zarządzania zaopatrzeniem lub łańcuchem dostaw. Wymagania te pokazują, jak duże znaczenie w zakresie oddziaływań, ryzyk i szans mają łańcuchy dostaw, uwzględniając zarówno kwestie logistyczne, jak i lokalizacje zakładów produkcyjnych dostawców.
Dodatkowo standardy ESRS pytają o odsetek wydatków związanych z zaopatrzeniem u dostawców mających siedzibę na terenach narażonych na ryzyko utraty bioróżnorodności. To jeden z najtrudniejszych do analizowania i raportowania obszarów. W tym kontekście standardy pytają również, w jaki sposób polityka organizacji odnosi się do ograniczania zaopatrzenia u dostawców, którzy nie są w stanie wykazać, że nie przyczyniają się do powodowania szkód na obszarach chronionych lub obszarach o dużym znaczeniu dla stanu bioróżnorodności.
ŁAŃCUCH DOSTAW A TEMATY SPOŁECZNE i ZARZĄDCZE
W zakresie informacji na tematy społeczne standardy raportowania zrównoważonego rozwoju ESRS pytają o charakterystykę osób niebędących pracownikami, stanowiących własnych pracowników jednostki, w tym w łańcuchu wartości. Standardy bardzo dokładnie definiują, kim są osoby wykonujące pracę w łańcuchu wartości: „pracownicy dostawcy zatrudnionego przez jednostkę, pracujący na terenie zakładu dostawcy i stosujący metody pracy dostawcy; pracownicy podmiotu »niższego szczebla«, który nabywa towary lub usługi od jednostki; oraz pracownicy dostawcy sprzętu dla jednostki, którzy w co najmniej jednym miejscu pracy jednostki wykonują regularne prace konserwacyjne na sprzęcie dostawcy (na przykład kserokopiarkach) zgodnie z umową zawartą między dostawcą sprzętu a jednostką” (ESRS S1-7).
W ramach ujawnianych informacji organizacja musi przedstawić krótki opis rodzajów osób wykonujących pracę w łańcuchu wartości i zidentyfikować wpływ, jaki na nie wywiera lub może wywierać. Organizacja musi opisać swoje polityki, które przyjęła w celu zarządzania istotnymi wpływami na osoby wykonujące pracę w łańcuchu wartości, w tym w łańcuchu dostaw.
Co warte zapamiętania, polityki powinny odnosić się do procesów kontroli praw człowieka w oparciu o Wytyczne ONZ, Deklarację Międzynarodowej Organizacji Pracy lub Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych. Organizacja składa również oświadczenie, czy posiada kodeks postępowania dostawców lub dokument równoważny.
Jednym z wymogów ujawniania informacji jest również raportowanie działań mających na celu zarządzanie istotnymi ryzykami i możliwościami, w tym podejmowanie działań naprawczych w przypadku istotnych negatywnych oddziaływań, np. jeżeli stwierdzono naruszenie praw człowieka, w tym praw pracowniczych. W tym kontekście organizacja ujawnia, czy posiada mechanizmy rozpatrywania skarg oraz kanały zgłaszania skarg, a także czy osoby wykonujące pracę na rzecz organizacji wiedzą o tych kanałach i czy mają do nich dostęp. To ważne zagadnienie, zwłaszcza że prawo krajowe również przewiduje uregulowania w tym zakresie – na posiedzeniu 2 kwietnia 2024 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ochronie sygnalistów.
Zarządzanie stosunkami z dostawcami, w tym praktyki płatnicze, to jeden z tematów objętych standardami raportowania w standardach ESRS G1. Standardy pytają o terminowe regulowanie należności, ale również o cele związane np. z zapewnieniem płacy umożliwiającej pracownikom w łańcuchu dostaw utrzymanie na minimalnym poziomie.
PODSUMOWANIE
Lista zagadnień koniecznych do zaraportowania w kontekście łańcucha dostaw jest bardzo szeroka i pozwala zbudować strategię zrównoważonego zarządzania łańcuchem dostaw. Powyżej opisano kilka istotnych, które mogą stanowić największe wyzwanie, zwłaszcza dla firm, które dopiero rozpoczną proces raportowania i będą musiały opisywać swoje oddziaływania w łańcuchu dostaw.
Podejście oparte na raportowaniu zgodnym ze standardami ESRS stawia przedsiębiorstwom wyzwania, ale także otwiera przed nimi szereg możliwości wynikających z dokładnej analizy własnej działalności i jej wpływów. Dzięki transparentnemu raportowaniu przedsiębiorstwa mogą wykrywać ryzyka związane z zrównoważonym rozwojem w swoim łańcuchu dostaw, a także identyfikować nowe sposoby poprawy środowiskowych i społecznych aspektów swojej działalności.
Program Climate Leadership jest działaniem realizowanym przez UNEP/GRID-Warszawa w odpowiedzi na rezolucję UNEP/EA.4/L.5, przyjętą podczas 4. sesji Zgromadzenia ONZ ds. Środowiska (UNEA-4).
Rezolucja ”Rozwiązanie Problemów Środowiskowych Poprzez Zrównoważone Praktyki Biznesowe” wezwała biznes do transformacyjnego wysiłku dla sprostania globalnym wyzwaniom środowiskowym i klimatycznym.